[Tháng 2] Những tập tục ngày năm mới của người Việt Nam

Hello mọi người, HAPPY NEW YEAR 2018 <3 Năm nay là năm Mậu Tuất tính theo lịch âm, và hôm nay là ngày mùng 2 Tết, vì thế mình sẽ khai blog ngay cho nóng để có 1 năm chữ nghĩa tuôn ra đều đều ^^.

Đầu tiên, mình muốn chúc những người đang đọc blog này một năm mới tấn tài tấn lộc, an khang thịnh vượng và gia đình luôn hạnh phúc trong năm 2018!

Có rất nhiều người đã nói với mình rằng: “Tết bây giờ không vui, nhạt”; “Tết bây giờ chỉ muốn ở nhà”, và muôn vàn suy nghĩ khác. Tuy nhiên, đối với mình thì Tết năm nào cũng sẽ vui nếu trong tiềm thức của chúng ta hân hoan đón chào nó. Mọi người đang bị cuốn vào vòng xoay cơm, áo, gạo, tiền nên sẽ không cảm thấy vui là đúng rồi ^^. Nếu năm nào đến gần Tết cũng hì hụi gói bánh chưng, trang trí nhà cửa thì lúc nào cũng vui luôn ^^. Và càng làm nhiều việc nhà, mình càng nhận ra có những thứ mà ít người sẽ hiểu hết ý nghĩa của hành động người lớn làm, hoặc vô tình không để ý đến. Vậy nhân ngày đầu năm, mình xin được điểm lại vài điều mà ít người chú ý và nêu ra lý do tại sao lại làm như vậy nhé ^^.

______________________________________________________________________

NHỮNG TẬP TỤC NGÀY NĂM MỚI CỦA NGƯỜI VIỆT NAM

(Bài viết đã được tìm hiểu từ nguồn gia đình cũng như rất nhiều người truyền lại, vì thế khá đúng, yên tâm ;D)

1. Thắp hương số lẻ?

Đã bao giờ mọi người hỏi chính mình là sao gia đình chỉ thắp hương số lẻ (1.3.5.7.9) thay vì số chẵn (2.4.6.8) chưa? Và cũng đã bao giờ tự hỏi là sao có chỗ thắp 1 nén, có nơi thắp 3 nén chưa :> Mình cũng đã từng hỏi các sư thầy sư cô thời mình còn đang tu tập ở bên chùa Sủi – Gia Lâm thì được giải thích như sau:

Thứ nhất, theo quan niệm phong thủy, số lẻ và số chẵn như dương (điềm may mắn) – âm (điềm xui). Khi số lẻ được quan niệm là may mắn thì số chẵn không được may mắn cho lắm. Vì thế nếu bạn để ý, khi đi chôn cất người đã mất, mọi người thường cắm 2 nén hương thay vì số lẻ vì 2 nén nhang để cầu siêu thoát cho người đã mất. Việc cắm 2 nén nhang sẽ thực hiện suốt thời gian chịu tang, sau đó sẽ cắm số lẻ như bình thường.

Thứ hai, số lượng nén hương cũng có ý nghĩa riêng (giống như 2 nén cho siêu độ):

1 nén hương: thể hiện lòng thành kính, thắp để cầu bình an.

3 nén hương: cái này có khá nhiều cách giải thích, nhưng mình nghe các sư thầy nói rằng 3 nén hương là Tam bảo (Phật – Pháp – Tăng) và Tam thời (Quá khứ – Hiện tại – Tương lai)

5 nén hương: Kim-Mộc-Thủy-Hỏa-Thổ

7-9 nén hương: Theo quan niệm là nam có 7 vía, nữ có 9 vía. Mục đích là cầu xin may mắn từ bề trên.

Tuy nhiên, 9 nén hay 1 nén thì cũng chỉ là hơn nhau ở lòng thành tại tâm. Đừng nghĩ rằng cứ cắm nhiều hương là thể hiện lòng thành vô biên, vì Phật pháp phổ chiếu lòng dạ con người 🙂 Vì thế mình luôn thắp một nén hương thay vì các số lẻ khác.

2.Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi?

Chắc chắn rằng, dù ở bất cứ đâu thì ngày mùng 1 Tết cũng sẽ có một xe muối với câu rao: “Ai mua muối điiii” đến tai mọi người. Khi có ai mua, người bán sẽ đong một bát muối đầy có ngọn chứ không gạt miệng vì cho rằng như vậy sẽ mang tới sự đủ đầy, trọn vẹn và no ấm cả năm và người mua muối cũng không mặc cả, kỳ kèo vì cho rằng muối trong ngày đầu năm là “muối lộc”.

Ngược lại, cuối năm mua vôi có ý chỉ là sửa sang nhà cửa đón năm mới đẹp đẽ sáng sủa. Tuy nhiên, giờ người dân cũng khá bận nên không phải ai cũng có thời gian để sửa sang nhà cửa nữa. Tuy nhiên câu nói “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” sẽ luôn là 1 cặp đi trùng với nhau và nghe văng vẳng liên tục mỗi dịp Tết đến xuân về.

Ngoài ra, một số người cho rằng, mua muối đầu năm cũng là ý chỉ việc cầu chúc gia đình có một năm công việc thuận lợi sung túc để cuối năm có thể mua vôi đón năm mới.

3.Dọn nhà cuối năm?

Rất rất nhiều người ghét việc này. Tất nhiên, cả năm chả làm gì thì cuối năm lao lưng ra mà làm thôi :)) Ý nghĩa của nó khá là dễ hiểu là để cho nhà cửa sáng sủa cho năm mới đến. Tuy nhiên đó cũng là một ý nghĩa thôi.

Ngoài việc đón chào năm mới sạch sẽ, thì việc trang trí nhà cửa cũng nhằm giúp cho vị Thổ Công (thần cai quản nhà), các vị táo quân mới nhậm chức đến nhà chúng ta thông qua lễ cúng giao thừa (sẽ giải thích sau) được ở sạch sẽ, mát mẻ và sẽ phù hộ độ trì cho gia đình một năm mới mưa thuận gió hòa, suôn sẻ. Vì thế mọi người cố gắng dọn dẹp sạch sẽ để đón các chư vị tôn thần nhậm chức hài lòng và phổ độ cho gia đình nhaaaa hihi ^^.

4. Cúng giao thừa?

Trong bài cúng giao thừa của các gia đình cũng nói rất rõ về việc tại sao phải cúng. Đó là tiễn các vị thần linh đang ngụ tại gia đình chúng ta đi, đón chào vị Thổ Công mới đến nhậm chức và ở lại với gia đình trong những ngày năm mới. Đó là lí do tại sao chúng ta có bộ áo quan thần linh đỏ đẹp đẽ hóa vàng là để dành cho họ mặc khi đến nhà chúng ta.

Bài cúng giao thừa sẽ chia làm 2 phần: Phần 1 ngoài trời và phần 2 trong nhà.

Phần ngoài trời, bài cúng giao thừa sẽ chào đón các vị thần linh đến nhà, còn cúng trong nhà là để các gia đình tưởng nhớ đến tổ tiên, ông bà cụ kị đã khuất (hay còn được gọi: “Cao, tằng, tổ, khảo” và “Cao, tằng, tổ, tỷ” là ông sơ (kỵ), ông cố (cụ), ông nội (tổ) và cha (khảo), mẹ (tỷ)).

5. Cơm cúng đầu năm:

Như đã nói ở trên, khi đã mời Thổ Công mới về nhà thì phải đón tiếp thịnh soạn bữa ăn đầu năm mới. Từ đó chúng ta có mâm cơm cúng đầu năm mà mọi người thường lễ buổi sáng ngày đầu tháng Giêng để Thổ Công và tổ tiên có thể giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật. Bữa cơm đầu năm của mỗi miền, mỗi nhà thường khác nhau, nhưng với nhà mình thì những món ăn sau là không thể thiếu:

  • Canh măng.
  • Thịt đông
  • Giò
  • Bánh chưng
  • Cơm trắng
  • Hành kiệu
  • Tôm xào với rau.

Việc cúng cơm đầu năm sẽ diễn ra liên tục vào buổi sáng 2 ngày, 3 ngày tùy theo phong tục của từng gia đình. Tuy nhiên, những món ăn trên đều không thể thiếu được. Khi đã hết tuần hương, gia đình thụ lộc và ăn bữa ăn đầu tiên của năm mới.

Sau khi kết thúc 2 ngày, 3 ngày (tùy phong tục) thì mọi người sẽ có bữa cơm hóa vàng. Mục đích của bữa cơm này là để tiễn các vị thần linh đi du xuân vui vẻ, và gia đình cũng có thể đi xa chơi xuân.

6. Xông nhà – Xông đất?

Đối với nhiều người thì 2 từ này giống nhau. Tuy nhiên đối với mình, “Xông đất” là người trong gia đình bước chân vào nhà đầu tiên sau giao thừa, còn “Xông nhà” là khách đầu tiên bước chân vào gia đình sau giao thừa.

Việc chọn người Xông nhà, xông đất là một bài toán thay đổi hàng năm vì không những phải hợp mệnh với gia chủ, mà còn phải là tuổi không xung khắc với năm ấy. Dần Thân Tị Hợi, Thìn Tuất Sửu Mùi, Tý Ngọ Mão Dậu là 3 nhóm Tứ hành xung. Tuy nhiên để hiểu cho đúng thì chỉ là xung theo cặp, đó là: Dần – Thân, Tị – Hợi, Thìn – Tuất, Sửu – Mùi, Tí – Ngọ, Mão – Dậu. Vì thế người tuổi Dần tuyệt đối không nên xông nhà của gia chủ tuổi Thân và ngược lại, v.v.

Về cơ bản, 3 nhóm Tứ hành xung còn phải xét theo mệnh (khá lằng nhằng) nên khuyên mọi người hãy đi hỏi thầy để biết người nào nên xông nhà mình các năm sao cho mưa thuận gió hòa nhất.

7. Không vứt rác trong ngày đầu năm mới?

Có rất nhiều gia đình mình thấy cuối ngày mùng 1 vứt toẹt rác ra ngoài bãi khá là khó hiểu, cũng có thể người ta không bận tâm về vấn đề tâm linh. Nhưng để hiểu cho đúng, thì chúng ta TUYỆT ĐỐI KHÔNG NÊN vứt rác trong nhà cho đến khi hết ngày ăn bữa cơm hóa vàng. Để giải thích thì câu trả lời cực kỳ logic như sau:

Trong những giờ phút Giao thừa, chúng ta tống cựu nghênh tân để đón Thổ Công mới, các vị thần linh đến thăm nhà và giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật. Vì thế các vị vẫn sẽ quanh quẩn đâu đó trong nhà, từ cái chăn, cho đến cái quạt, hay cũng có thể là ở trong các túi rác nữa. Vì vậy, việc chúng ta vứt rác ngay ngày đầu năm mới cũng có thể vô tình đưa các vị ra ngoài bãi rác và điều đó là cực kỳ sai. Đó cũng là lí do tại sao ngày mùng 1 Tết, mọi người sẽ không bao giờ nghe thấy tiếng kẻng xe rác (không phải do các bác xe rác nghỉ đâu). Vì vậy, cho đến khi kết thúc ngày hóa vàng (ngày tiễn các thần linh đi du xuân) thì chúng ta cứ nên để rác vào các túi đen và để TRONG NHÀ (không phải ngoài sân, ngoài vườn nhé).

Mình nghĩ đây chính là 7 điều mà nhiều người hay hỏi han nhất về năm mới. Tuy nhiên nếu có thêm điều gì mọi người không hiểu, mình sẽ tìm hiểu và giải đáp cũng như bổ sung vào danh sách này ngay nhé ^^

Một lần nữa, mình muốn chúc mọi người có một năm mới an khang thịnh vượng, tấn tài tấn lộc để có một năm 2018 thật tuyệt vời nhé!!!!

HAPPY NEW YEAR 2018!

Leave a Reply